Fundacja FLOW

Rewalidacja 

(łac. re – znów, valius – mocny) Oznacza przywracanie człowiekowi pełnej sprawności. Jest procesem wychowawczym, z zaplanowanymi celami, uwzględniającym wiedzę teoretyczną i działanie skierowane na osobę potrzebującą usprawniania zaburzonych funkcji rozwojowych, czy poznawczych.

 

Celem zajęć rewalidacyjnych nie jest wyrównywanie braków tylko stawianie na mocne strony dziecka oraz szukanie tego, co w nim najlepsze. Maksymalne usprawnianie, rozwijanie tych wszystkich funkcji psychicznych i fizycznych, które są najsilniejsze i najmniej zaburzone, optymalne korygowanie funkcji zaburzonych, kompensowanie, czyli wyrównywanie przez zastępowanie, dynamizowanie rozwoju

Zajęcia rewalidacyjne – 2 godziny gwarantowane. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 roku w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych uczniowie niepełnosprawni uczęszczający do klasy ogólnodostępnej lub integracyjnej powinni mieć zapewnione 2 godziny obowiązkowych zajęć rewalidacyjnych.

Zasady organizacji pracy rewalidacyjnej uwzględniają przede wszystkim specyfikę zajęć indywidualnych.

• Możliwie pełna indywidualizacja  pracy z każdym dzieckiem.

• Stawianie zadań dostosowanych do możliwości dziecka i zapewnienie warunków poprawnego wykonywania ćwiczeń.

• Powolne, systematyczne przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych, od prostych do bardziej złożonych.

• Zapewnienie warunków do utrwalania prawidłowych umiejętności i likwidowania niekorzystnych nawyków.

• Dostosowywanie czasu trwania poszczególnych ćwiczeń do wydolności dziecka.

• Mobilizowanie dziecka do wykonywania zadań poprzez stosowanie różnorodnych form ćwiczeń. (żródło: Gąsowska i Pietrzak-Stępkowska, 1994)

Preferowane obecnie nauczanie całościowe, sytuacyjne, zintegrowane, poznanie wielozmysłowe – pozwalają na łączenie różnorodnych metod i technik pracy, o ile ich zastosowanie zawarte jest w diagnozie pedagogicznej i przynosi określone korzyści dziecku.

Metody szczególnie polecane to:

• Arteterapia –  terapia przez sztukę, to twórczy trening. Wykorzystuje proces tworzenia lub wynik tegoż procesu do wzbogacenia własnej osobowości. To metoda poznawania siebie, przygoda z tworzeniem oraz twórczym myśleniem.

• Bajkoterapia – to terapia przez bajki. Czytając określone bajki można dziecku pomóc w wielu trudnych dla niego sytuacjach emocjonalnych. To także doskonała metoda relaksacyjna zyskującą na popularności dzięki swojej prostocie oraz efektywności, szczególnie we wczesnych okresach rozwoju. Ponadto wzbogaca wiedzę dziecka o sobie i świecie, a także pozwala redukować napięcie a także odbudowywać wiarę w siebie.

• Drama  – zadaniem prowadzącego dramę jest zainicjowanie takiej sytuacji fikcyjnej, która pozwoli uczestnikom wchodzić w różne rolekształtuje umiejętności społeczne i intelektualne oraz pozwala na wyrażanie własnych uczuć, myśli i emocji. Pozwala przyjrzeć się sytuacjom problemowym i je rozwiązać oraz poszerzyć możliwości rozumienia postaw i zachowań innych ludzi, bo ukazuje motywy i konsekwencje określonych zachowań. Dzięki temu dzieci uczą się analizowania postaw innych i bardziej świadomie interpretują relacje międzyludzkie.

• Edukacja Matematyczna – metoda E. Gruszczyk-Kolczyńskiej uwzględnia rolę rozwoju emocjonalnego w zakresie osiągnięć matematycznych. Odporność emocjonalna kształtuje się na zasadzie hartowania w sytuacjach trudnych dla dziecka. Stwarza się sytuacje wyzwalające spore napięcia i zmuszające do wysiłku umysłowego a zarazem bezpieczne. Są one dostosowane do możliwości dziecka, a zarazem fascynujące.

• Integracja Sensoryczna (SI) – terapia ma postać zabawy, w której dziecko chętnie uczestniczy i ma przekonanie, że kreuje zajęcia wspólnie z terapeutą. Podczas terapii nie uczy się konkretnych umiejętności lecz poprawiając integrację sensoryczną wzmacnia procesy nerwowe leżące u podstaw tych umiejętności, a one pojawiają się w sposób naturalny jako konsekwencja poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego. Terapeuta nie tyle kieruje zachowaniem dziecka ile kreuje takie wymagania by dziecko było w stanie na nie odpowiadać coraz bardziej złożonymi reakcjami adaptacyjnymi. Terapia SI nie jest wyuczonym stale powtarzanym schematem ćwiczeń, ale jak niektórzy piszą sztuką ciągłej analizy zachowania dziecka i permanentnego odbioru oraz modyfikacji stosowanych zachowań.

• Kinezjologia edukacyjna - Metoda Dennisona – ćwiczenia relaksacyjne i energetyzujące służące integracji półkul mózgowych w celu efektywniejszego działania. Jest prosta i sprzyja harmonijnemu rozwojowi – stosowana cierpliwie i wytrwale pomaga przezwyciężyć rozmaite trudności dziecka. 

• Metoda Dobrego Startu – ma wszechstronne zastosowanie w pracy z dziećmi. Stosuje się ją w terapii i profilaktyce w odniesieniu do dzieci, których rozwój jest zaburzony – usprawniając nieprawidłowo rozwijające się funkcje oraz do dzieci o prawidłowym rozwoju psychomotorycznym. Jest to metoda rehabilitacji psychomotorycznej i zarazem metoda stymulowania tegoż rozwoju.

• Metoda Gimnastyki twórczej K. Orfa i R. Labana – ma ona na celu rozbudzenie sił twórczych i duchowych zanikających na skutek działań cywilizacyjnych. Wychodzi z założenia, że kultura fizyczna rozwija się w ścisłym połączeniu z kulturą rytmiczno-ruchową oraz kulturą słowa. Jej celem jest wyzwolenie tendencji do samoakceptacji i rozwijania własnej ekspresji twórczej. Wzbogaca doświadczenia psychoruchowe, daje możliwość twórczego działania oraz kształtuje zmysł estetyczny, dzięki czemu dziecko może działać współdziałać z partnerem oraz grupą.

• Metoda Marii Montessori – jej zadaniem jest wspieranie twórczej aktywności dziecka oraz danie mu szansy na wszechstronny rozwój fizyczny, duchowy, kulturowy i społeczny. Rozwija w dziecku samodzielność i wiarę we własne siły, pozwala pracować nad osiąganiem długotrwałej koncentracji, wypracowaniem postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli a nie zewnętrznym przymusie.

• Metoda Ruchu Rozwijającego – V. Sherborne – zajęcia te stanowią element doskonałej zabawy. Dając chwile odprężenia stają się czynnikiem umożliwiającym rozładowanie napięć i tym samym obniżają spastyczność.

• Muzykoterapia – to niewerbalna forma psychoterapii, umożliwia przeżycie i odreagowanie emocji oraz problemów. Pomaga ujawniać treści tłumione i werbalizowanie ich. Dziecko może poznać własne problemy oraz trudności innych osób, analizować je i szukać rozwiązań, co pozwala na łatwiejsze nawiązywanie kontaktów.

• Program M. Frostig i D. Horne – program rozwijający percepcję wzrokową rozwija i integruje zdolność koordynowania ruchów gałek ocznych z precyzyjnymi ruchami ciała. Ćwiczenia te usprawniają dokładność, wytrwałość oraz koncentrację uwagi. Wykorzystuje się je w pracy z dziećmi z zaburzoną koordynacją wzrokowo-ruchową oraz praksją, czego dowodami są prace plastyczno-konstrukcyjne, graficzne a także udział i wykonywanie ćwiczeń ruchowych.

• Terapia zabawą – H. Olechnowicz proponuje, by te skuteczne sposoby oddziaływania terapeutycznego, jakimi są zabawy objąć wspólną nazwą „metody wyzwalające”, gdyż ich celem jest wyzwolenie samorzutnej aktywności dzieci w dążeniu do samorealizacji.

• Terapia taktylna - Instytut dr Sietłany Masgutowej - neurosensoryczna terapia taktylna proponuje techniki terapeutyczne, które wpływają na rozwój funkcji półkul i kory mózgowej, śródmózgowia i tylnych partii mózgu.Współdziała ona z Neurosensoryczną integracją odruchów dr S. Masgutowej. W czasie terapii stosuje się specjalne techniki stymulacji, który pobudzają oraz przygotowują receptory skóry do prawidłowego odbioru bodźców sensoryczno-motorycznych pochodzących z otoczenia. Zwiększa świadomość ciała i reguluje zaburzenia skóry w odbiorze wrażeń dotykowych. Reguluje reakcje mózgu na informacje pochodzące ze skóry i mięśni. Działa relaksująco i wyciszająco na układ nerwowy. Obniża poziom stresu.

 

Współpraca z Rodzicami, którzy pragną pomóc swojemu dziecku jest podstawą sukcesu. „Jeszcze niedawno problemy dzieci autystycznych uważane były za skutek emocjonalnej ucieczki do nieczułych rodziców i innych dorosłych. Trudności dziecka z życiem w społeczeństwie, językiem, percepcją i związane z tym zachowania były traktowane jako zaburzenia emocjonalne podlegające leczeniu psychiatrycznemu. Zgodnie z tą fałszywą koncepcją, takie dzieci nie były przyjmowane do szkół publicznych, a zamiast tego poddawane nieodpowiednim terapiom. Ostatnie dwa dziesięciolecia badań i doświadczeń klinicznych wykazały, że ta interpretacja problemów dostosowawczych była niewłaściwa. W rzeczywistości cierpią one na niespecyficzne zaburzenia rozwojowe. Należy stosować zasadę integracji ćwiczeń w domu z rodzicami, specjalnego nauczania w szkołach publicznych i wsparcia społecznego” (Reichler i Schopler, 1976). „W czasie, gdy dzieci te były ciągle wyłączone z nauczania w szkołach rozwinęliśmy domowe ćwiczenia edukacyjne i procedury modyfikacji zachowania do domowego stosowania przez rodziców. Większość programów nauczania realizuje się przy pomocy specyficznych, ustrukturowanych ćwiczeń prowadzonych przy stole, od 15 minut do godziny dziennie. Stwierdziliśmy, że gdy rodzice są zaangażowani we wdrażanie tych zindywidualizowanych programów nauczania, poprawia to także ich kontrolę i współdziałanie z dzieckiem w innych sytuacjach życiowych, zarówno w domu, jak i poza nim. 

• chwalenie za utrzymywanie uwagi, nawet jeśli zadanie nie zostało wykonane;

• demonstrowanie, używanie gestów i stosowanie fizycznej pomocy;

• utrzymywanie miejsca pracy w porządku i ciszy;

• autystyczne dzieci są niekonsekwentne.

Złe zachowanie może sygnalizować, że dziecko ma trudności lub jest zdezorientowane. Bądź elastyczny i uczyń zadanie prostszym lub krótszym." (Schopler i Reichler, 1971). 

W pracy terapeutycznej nie obowiązują żadne terminy ani rygory czasowe. Jedynym kryterium przejścia do następnego stopnia trudności są faktyczne osiągnięcia ucznia. Zajęcia rewalidacyjne mają wyrównać zaniedbania pedagogiczne oraz wynikające z nich braki w nauce, a także poprzez odpowiednie ćwiczenia usuwać wady i zaburzenia mowy, rozwijać procesy poznawcze, usprawniać koordynację ruchową oraz usuwać trudności w czytaniu, pisaniu i rachowaniu. Zajęcia te dodatkowo powinny eliminować wady postawy, a poprzez psychoterapię łagodzić i usuwać zaburzenia emocjonalno-uczuciowe.